Read this blog in:
Lektura naszego artykułu przeglądowego – przywieranie adenowirusów do receptorów z perspektywy biologii strukturalnej
Witam ponownie,
nazywam się Aleksandra Stasiak, a mój projekt doktorancki dotyczy przywierania adenowirusów do integryn. Jeśli chcą państwo dowiedzieć się o nim więcej, jak i dlaczego go wykonuję, opisałam go w moim poprzednim wpisie. Tym razem chciałabym objaśnić niedawno opublikowany przez nas artykuł naukowy, używając mniej specjalistycznej terminologii i kierując się do szerszego grona odbiorców.
Lektura artykułu przeglądowego: co to właściwie jest artykuł przeglądowy?
Czy czytając o nauce czują państwo czasami, że nie jesteście nawet pewni, czego nie rozumiecie? Cóż, takie doświadczenie jest normalne i nie ogranicza się do państwa. Zapoznanie się z nowym obszarem wiedzy jest wyzwaniem dla wszystkich, także naukowców. Każda dziedzina operuje precyzyjnie zdefiniowanymi pojęciami i większymi modelami albo założeniami, opartymi na latach przeprowadzonych badań. Żeby dać niewyspecjalizowanemu czytelnikowi ogląd sytuacji, publikowane są artykuły popularnonaukowe. Naukowcy mają swoją ich wersję – to właśnie artykuły przeglądowe.
Do czego komu służy artykuł przeglądowy?
Artykuł przeglądowy jest zazwyczaj nieco mniej wciągający niż ten popularnonaukowy. Bądź co bądź, zakłada się, że czytelnik chce zapoznać się z jego treścią i będzie czytał dalej. Artykuł przeglądowy streszcza naukowcowi nieznajomemu z daną dziedziną wiedzy (na przykład studentowi albo komuś rozpoczynającemu nowy projekt badawczy), co już wiemy, a co mamy jeszcze odkryć. Z kolei naukowcy już się nią zajmujący zyskują nową perspektywę i ogląd, w jakim ogólnym kierunku zmierzają badania. Dodatkowo, każdy czytelnik/czytelniczka znajdzie wśród cytowań listę najważniejszych artykułów naukowych, co oszczędzi mu lub jej czasu.
Razem z moim promotorem opublikowaliśmy jakiś czas temu artykuł przeglądowy. Zatytułowany jest „Przywieranie ludzkich adenowirusów do receptorów infekowanych komórek z perspektywy strukturalnej”. Tutaj można przeczytać go po angielsku.
O czym jest?
Nasz artykuł przeglądowy opowiada, co biolodzy strukturalni odkryli w ostatnich latach o interakcjach ludzkiego adenowirusa (HAdV) z jego receptorami. W moim poprzednim poście tłumaczyłam, dlaczego badania nad HAdV mogą być ciekawe i użyteczne. W skrócie, może powodować wiele chorób, ale możemy go też użyć jako narzędzia do tworzenia szczepionek, onkoterapii i terapii genowej, pozwalając nam leczyć wiele najstraszniejszych chorób albo im zapobiegać.
Pisałam też o biologii strukturalnej, dziale biologii, który zajmuje się ustalaniem kształtów biologicznych cząsteczek, przede wszystkim białek. Określając ułożenie atomów w danym białku lub wielu białkach wchodzących ze sobą w interakcję, możemy zrozumieć, które z nich są kluczowe dla interakcji ze środowiskiem. Dzięki temu możemy projektować leki, które będą przeciwdziałały tej interakcji – na przykład przywieraniu wirusa do ludzkiej komórki. Możemy też zrozumieć, dlaczego niektóre zmiany (mutacje) w białkach powodują choroby i projektować terapie, które będą im przeciwdziałać.
Receptory
W moim poprzednim poście pisałam, że receptory to białka na powierzchni komórki, do których wirus przywiera albo których używa, by wniknąć do komórki. W rzeczywistości inne typy cząsteczek też mogą być receptorami: na przykład cukry albo lipidy. Dla wirusa zdolność odnalezienia i przywarcia do właściwego receptora jest kluczowa. Dopiero po przywarciu do komórki może do niej wniknąć i rozpocząć proces infekcji. Właśnie dlatego tak ważne są badania nad receptorami, żeby zrozumieć, co możemy zaburzyć, by zapobiec infekcji.
Co napisaliśmy?
Celem naszego artykułu było streszczenie wszystkich informacji jakie mamy o interakcjach HAdV ze swoimi receptorami i co nowego odkryli badacze w ciągu ostatnich kilku lat. Nasza grupa badawcza opisała w tym czasie wiązanie HAdV do dwóch różnych cukrów, a inna wiązanie do nowego białkowego receptora. Niektóre z tych receptorów były szczególnie interesujące, bo wiążę się niesymetrycznie z symetrycznym białkiem wirusa.
Białko wirusa, zwane gałką, które odstaje od powierzchni wirusa, jest tzw. homotrymerem. To oznacza, że składa się z trzech identycznych części. Zazwyczaj oczekujemy, że na jedną z tych części przypada jedno miejsce, gdzie może przywierać receptor. Mielibyśmy więc trzy takie miejsca, a więc trzy receptory na gałkę. Takie są właśnie niektóre z receptorów, które opisujemy na początku artykułu. Jednak od niedawna badacze odkrywają nowe sposoby przywierania. W niektórych przypadkach białko będące receptorem jest tak duże, że do miejsca przywierania mogą zbliżyć się tylko jedna albo dwie jego cząsteczki. W innym przypadku, pojedyncza cząsteczka cukru może jednocześnie przywrzeć do dwóch miejsc na jednej gałce, co pozostawia trzecie miejsce wolne. Takie niesymetryczne przypadki są dosyć zaskakujące, bo wirusy są raczej symetryczne.
Dlaczego przywieranie adenowirusa jest ważne?
Odkrycia takie jak to mają znaczenie, bo zmieniają sposób, w jaki myślimy o przywieraniu wirusów. Na przykład, jeśli wiemy, że dany cukier wiąże się z dwoma z trzech dostępnych miejsc, rozumiemy, czemu wiąże się silniej niż gdyby wiązał się z tylko jednym z miejsc, jak zazwyczaj. W ten sposób możemy też projektować leki, które wiążą się jeszcze mocniej, wchodząc w interakcję z wszystkimi trzema miejscami. Co więcej, taka zmiana myślenia pomaga nam ustalać struktury innych niesymetrycznych sposobów wiązania.
Wolny dostęp (Open Access) – Każdy może przeczytać!
Tytuł naszego artykułu przeglądowego to „Przywieranie ludzkich adenowirusów do receptorów infekowanych komórek z perspektywy strukturalnej”. Jest dostępny w trybie Open Access (Wolny Dostęp), co oznacza, że każdy go może przeczytać po angielsku tutaj. Jednym z naszych celów w programie ViBrANT jest dostępność naszych publikacji dla wszystkich. Dzięki temu opinia publiczna może łatwo przeczytać, na co wydawane są pieniądze podatników UE. Celem tego wpisu jest ułatwić zrozumienie treści, które w artykułach naukowych opisane są bardzo technicznym językiem.
Więcej artykułów z programu ViBrANT
Nasz artykuł przeglądowy jest tylko jednym z wielu napisanych i opublikowanych przez członków programu ViBrANT. W zeszłym roku wyszedł specjalny numer czasopisma naukowego poświęcony naszemu programowi. Wiele więcej artykułów przeglądowych i opiniotwórczych napisanych przez doktorantów, ich promotorów i współpracowników, można znaleźć po angielsku tutaj. Dotyczą tematyki związanej z przedmiotami badań programu.